Chỉ đến khi các cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng (TPCN) áp dụng thực hành sản xuất tốt (tiêu chuẩn GMP) thì chất lượng của TPCN mới được bảo đảm, đồng thời tạo hành lang pháp lý cho thị trường phát triển công bằng.
Tại hội thảo giới thiệu tài liệu hướng dẫn thực hành sản xuất tốt TPCN do Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) tổ chức, Cục trưởng Cục ATTP Nguyễn Thanh Phong cho biết, TPCN đang là một lĩnh vực rất nóng, cả về chất lượng và quản lý.
Hiện nay cả nước có khoảng hơn 20.000 sản phẩm TPCN được công bố, trong đó có tới 60-65% sản phẩm được sản xuất trong nước. Tuy nhiên, qua thực tế kiểm tra, cơ quan quản lý đã phát hiện nhiều sai phạm về chất lượng sản phẩm như: Hàm lượng không đúng như đăng ký, có sản phẩm nhiễm vi sinh vật, vi nấm… Điều đáng nói, phần lớn sai phạm rơi vào các sản phẩm sản xuất trong nước.
Thậm chí, cơ quan quản lý còn phát hiện, không ít cơ sở chỉ có văn phòng đại diện, không có nhà máy, nhưng cũng công bố sản phẩm và đưa sản phẩm ra thị trường. Hoặc có những cơ sở khi đến thanh, kiểm tra theo địa chỉ đăng ký thì không thấy văn phòng đâu, mà cũng không báo cáo, vì vậy Cục đã phải rút giấy phép kinh doanh.
Theo Cục ATTP, nguyên nhân của tình trạng trên là do hiện nay thế giới cũng như Việt Nam chưa có quy định bắt buộc sản xuất TPCN phải theo tiêu chuẩn GMP, vì thế sản phẩm của cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, thô sơ cũng được lưu hành như các sản phẩm của các doanh nghiệp có quy trình sản xuất hiện đại, chặt chẽ.
Với các cơ sở nhỏ lẻ, việc kiểm định chất lượng sản phẩm định kỳ là rất khó, mặt khác, giá thành sản phẩm của những cơ sở nhỏ lẻ sẽ rẻ hơn cơ sở được đầu tư lớn. Như vậy là không công bằng giữa các doanh nghiệp và chất lượng sản phẩm đến tay người tiêu dùng cũng không bảo đảm.
Cũng theo ông Nguyễn Thanh Phong, quan điểm của Bộ Y tế là tạo điều kiện để doanh nghiệp phát triển đúng pháp luật, phát huy thế mạnh y học cổ truyền của Việt Nam, cũng như khuyến khích các doanh nghiệp đẩy mạnh phát triển hướng tới xuất khẩu. Do đó, để bảo vệ sức khỏe người dân, cũng như tạo hành lang pháp lý cho thị trường để phát triển công bằng, chúng ta cần phải áp dụng tiêu chuẩn GMP. Nếu áp dụng GMP, độ ổn định về chất lượng của sản phẩm sẽ được bảo đảm và tính kiểm soát của sản phẩm sẽ chặt chẽ hơn rất nhiều.
“Hiện, cả nước có hàng nghìn cơ sở sản xuất TPCN. Nhưng khi áp dụng GMP, chắc chắn có quá nửa số cơ sở này không đáp ứng được yêu cầu. Muốn được tiếp tục kinh doanh họ sẽ phải nỗ lực hơn nhiều, cố gắng đầu tư và nâng cao chất lượng quản lý hơn nhiều. Mong ước của chúng tôi là tiến tới chỉ các cơ sở có nhà máy sản xuất mới được công bố sản phẩm TPCN”, ông Phong khẳng định.
Theo lộ trình của ASEAN, đến năm 2021 mới bắt buộc áp dụng GMP đối với TPCN, song quan điểm của Bộ Y tế là áp dụng GMP càng sớm càng tốt vì quyền lợi của người tiêu dùng.
Tuy nhiên, Bộ sẽ không đưa ra các quy định quá cứng nhắc, hoặc quá bất ngờ khiến các doanh nghiệp lúng túng, mà sẽ có lộ trình để các doanh nghiệp chuẩn bị và nỗ lực nâng cao chất lượng sản phẩm.
TPCN là một thế mạnh của Việt Nam khi chúng ta có nền y học cổ truyền đứng thứ 2 thế giới, có lợi thế về nguồn dược liệu vô cùng lớn. Nếu không áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tiến, dẫn tới chất lượng sản phẩm không tốt, chắc chắn chúng ta sẽ thua ngay trên sân nhà.
Cả nước ta hiện có khoảng 180 doanh nghiệp dược trong nước đạt tiêu chuẩn GMP. Những doanh nghiệp này cũng tham gia sản xuất một lượng lớn TPCN, nhưng Việt Nam lại chưa có quy định tổ chức chứng nhận cho các sản phẩm này.
Thúy Hà
