Mới đây trong kỳ họp Quốc hội Việt Nam đã thảo luận góp ý và thông qua Luật Dược sửa đổi. Có đại biểu đề cập vấn đề BÁN THUỐC Ở SIÊU THI (tất nhiên chỉ với thuốc OTC), dù đề nghị này BỊ BÁC BỎ nhưng vẫn làm dấy lên lo ngại trong giới Y Dược cũng như những người quan tâm tới sức khỏe cộng đồng.
Không chỉ ở Việt Nam việc cho phép bán thuốc như trên không nhận được đồng thuận trong dư luận xã hội, ở nước ngoài như Hungary năm 2010, Pháp năm 2014 gần đây nhất Hy lạp năm 2015 cộng đồng chăm sóc sức khỏe đã phản ứng lại chủ trương cho phép bán thuốc OTC tại các cơ sở bán lẻ hàng tiêu dùng. Mức độ phản ứng tuy khác nhau nhưng đã dẫn tới các cuộc biểu tình và có đụng độ giữa cảnh sát và người phản đối.
Dự thảo Luật Dược sửa đổi trực tuyến tại đường link này
Dự Thảo Luật Dược sửa đổi, quý Dược sĩ có thể vào đây xem các ý kiến đóng góp dự thảo Luật Dược.
Để làm rõ hơn đề tài này chúng ta sẽ thảo luận trong bài đăng dưới đây.
Thuốc chữa bệnh là mặt hàng liên quan tới sức khỏe con người cần quản lý chặt chẽ
Nhìn chung, như mọi người đã biết các nước đều xây dựng các quy chế chặt chẽ đối với sản xuất, lưu hành và sử dụng thuốc chữa bệnh cho người từ nghiên cứu lâm sàng đến sản xuất, lưu hành và bán tới tay người dân. Một mặt, thuốc phải dễ dàng tiếp cận để đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Mặt khác các sản phẩm thuốc có thể gây tổn hại tới sức khỏe người dùng nếu sử dụng không đúng cách. Cơ quan quản lý phải giúp người dân tránh được mọi nguy cơ do thuốc từ những bài học đắt giá như vụ Thailidomid.
Các nước phân loại thuốc chữa bệnh như thế nào?
Như đã nói các cơ quan quản lý thuốc ở mọi quốc gia đều thiết lập các quy chế chặt chẽ để quản lý đối với thuốc chữa bệnh cho người. Tại EU, Canada, Australia và Niu Di-lân (New Zealand) thuốc chữa bệnh phân thành bốn nhóm:
1) Thuốc bán theo đơn thày thuốc kê (Prescription) hay Pre –scription Only Medi –cines (POM) hoặc thuốc ETC (Ethical Drug ETC) các công ty dược phẩm, đặc biệt các nhà sản xuất thường sử dụng tên gọi ETC dù cách giải thích không phù hợp logic và đôi khi bị coi như tiếng lóng. Như các bạn đã biết theo tên gọi, loại thuốc này chỉ bán sau khi được khám bệnh và bác sỹ kê đơn việc mua bán mới coi là hợp pháp.
2) Thuốc bán không cần đơn, nhưng dược sĩ phải trực tiếp tư vấn (nghĩa là các bác dược sĩ phải có mặt tại nhà thuốc) các loại thuốc này gọi là “Behind-The-Counter” (BTC) những loại thuốc này không để trên giá để người bệnh có thể nhặt lấy mà để ở sau quầy (bạn nào đi nước ngoài đã vào thăm các nhà thuốc đều biết các thuốc OTC và các sản phẩm chăm sóc sức khỏe đều bày trên giá để người mua tự chọn như ở cửa hàng tự chọn).
3) Nhóm thứ ba thuốc P (Pharmacy Medicines) nhóm này khách hàng có thể chọn lấy ở trên kệ, nhưng chỉ bán ở nhà thuốc, và
4) Nhóm cuối cùng thuốc OTC được phép bán ở mọi cơ sở bán lẻ (siêu thị, cửa hàng tạp hóa, các cơ sở làm đẹp…)
Phân loại thuốc chữa bệnh ở Hoa Kỳ như thế nào?7708316-Pills-tablets-box-and-ampoules-on-white-background--Stock-Vector
Ngược lại tại Hoa Kỳ chỉ phân thành hai loại thuốc chính: thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn. Các thuốc kê đơn ban đầu bán tại các nhà thuốc. Sau này nếu thấy không có vấn đề nghiêm trọng tới người sử dụng sẽ chuyển thành thuốc OTC (Over-The-Counter) có thể mua ở mọi cơ sở bán lẻ nào tồn trữ thuốc đó (mọi cơ sở bán lẻ nếu muốn đều có thể bán lúc đó thuốc này được coi như hàng tiêu dùng consumer goods).
Nói chung ở Hoa Kỳ thuốc phải đáp ứng bốn tiêu chí dưới đây để được bán không đơn:
* Biên độ an toàn lớn
* Tỷ lệ mắc tác dụng phụ thấp
* Ít nguy cơ tiềm ẩn lạm dụng và gây nghiện, và
* Phải ghi nhãn đầy đủ chỉ dẫn để bán, sử dụng an toàn và hiệu quả.
Hội Bảo vệ Người Tiêu dùng Hoa Kỳ (National Consumers League) ủng hộ quan điểm lấy người bệnh làm trung tâm “Patient centred”. Theo quan điểm này người bệnh đóng vai trò tích cực hơn trong chăm sóc sức khỏe, tự chẩn đoán và tự sử dụng các loại thuốc OTC, cũng như thực phẩm bổ sung và dược thảo.
Nhóm thuốc mới “Behind-The-Counter” giúp người bệnh gia tăng khả năng tiếp cận với những loại thuốc có thể sử dụng an toàn, sau khi tham khảo ý kiến dược sĩ, để tự chẩn đoán các chứng bệnh thông thường và có thể tự điều trị các chứng bệnh này. Nhóm thuốc BTC giúp người bệnh có thể tự xử lý các chứng bệnh này không tốn thời gian hay tiền bạc đi khám bệnh. Điều này đã gây sức ép lên Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (US FDA).
