Trong bối cảnh y học tái tạo và công nghệ sinh học phát triển nhanh chóng, các ngân hàng mô và ngân hàng tế bào gốc đóng vai trò trung tâm trong lưu trữ, cung ứng nguồn tế bào cho điều trị, nghiên cứu và các ứng dụng y sinh. Dưới đây là danh sách tổng hợp các ngân hàng lớn đã được cấp phép và đang hoạt động tại Việt Nam, sắp xếp theo thứ tự quy mô và loại hình công lập – tư nhân.
1. Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương
- Thành lập: Trung tâm Tế bào gốc được thành lập tháng 4/2010 (QĐ 1348/QĐ BYT); chính thức đổi tên thành Ngân hàng Tế bào gốc ngày 1/11/2015; cấp phép hoạt động số 1566/BYT GPHĐNHTBG ngày 5/10/2020
- Cơ sở vật chất: Máy gạn tách tự động, phòng sạch áp lực dương, hệ thống xử lý tự động, kho nitơ lỏng -196 °C; phần mềm quản lý tế bào gốc; phòng xét nghiệm đạt ISO 15189:2012
- Hoạt động hàng năm: Từ ~600 khối tế bào gốc máu ngoại vi, 1.500 mẫu máu dây rốn lưu trữ, cung cấp cho nhiều bệnh nhân tại Viện và các bệnh viện Bắc bộ. Kết quả tìm HLA phù hợp tỷ lệ ~97,8%
2. Ngân hàng mô – Bệnh viện Việt Đức
- Thành lập: Ngân hàng mô của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Viet Duc Tissue Bank) là ngân hàng mô công lập đầu tiên tại Việt Nam được Bộ Y tế cấp phép hoạt động theo Quyết định số 555/BYT-GPHĐNHM ngày 13/06/2018. Đặt tại tầng 2, nhà D – Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, 40 Tràng Thi, Hoàn Kiếm, Hà Nội, ngân hàng mô này đóng vai trò đầu mối trong tiếp nhận, xử lý, bảo quản và cung cấp các loại mô người cho công tác điều trị, nghiên cứu và đào tạo y khoa.
- Cơ sở vật chất & Hoạt động: Chuyên lưu trữ mô ghép (xương, da, mạch máu…), tuân thủ nghiêm ngặt quy định Bộ Y tế; cung ứng mô cho các cơ sở y tế và nghiên cứu
3. Ngân hàng mô Vinmec
- Thành lập: Vinmec xuất phát từ ngân hàng máu cuống rốn năm 2014, được Bộ Y tế cấp giấy phép ngân hàng mô đa chức năng ngày 26/02/2020 (giấy phép số 302/BYT GPHĐHNM
- Cơ sở vật chất: Hệ thống lưu trữ tế bào tự động, tiêu chuẩn AABB, đội ngũ đào tạo quốc tế, tiêu chuẩn ISO/GTP/GMP. Công nghệ hiện đại, dịch vụ toàn diện từ lưu trữ đến cung ứng
- Hoạt động: Cung ứng mô / tế bào cho bệnh viện, nghiên cứu, đào tạo; hợp tác quốc tế; tham gia mạng trao đổi tế bào toàn cầu
4. Ngân hàng tế bào gốc - MekoStem
- Thành lập: Liên kết đầu tư của Mekophar JSC, thành lập khoảng năm 2008 (văn bản UBND TP.HCM), cấp phép Bộ Y tế năm 2011 và cập nhật giấy phép 2020
- Cơ sở vật chất & hoạt động: Đạt chứng nhận AABB, độc quyền công nghệ phân lập tế bào gốc từ màng dây rốn; mạng lưới hợp tác hơn 90 bệnh viện; cung cấp dịch vụ dài hạn với đội ngũ và công nghệ hiện đại
5. Ngân hàng tế bào gốc – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
- Thành lập: Khai trương ngày 12/7/2019 là trung tâm, ngân hàng tế bào gốc đầu tiên của Bệnh viện Tâm Anh, đạt tiêu chuẩn ISCT
- Cơ sở vật chất: Phòng labo thế hệ mới, hệ thống phân tích Navios EX, huỳnh quang EVOS M5000, quy trình tuân chuẩn ISCT quốc tế
- Hoạt động: Cung ứng dịch vụ lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn, mô dây rốn; hợp tác bệnh viện, đào tạo, nghiên cứu, xét nghiệm HLA cao độ
Bảng tổng hợp và đánh giá các ngân hàng mô, tế bào gốc tại Việt nam
| STT |
Tên đơn vị |
Thành lập |
Quy mô năng lực |
Mô hình hoạt động |
| 1 |
Viện huyết học TW |
2010 |
Lưu trữ ~4.000 mẫu, tỉ lệ HLA ∼97% |
Cung ứng ghép lâm sàng, xét nghiệm chất lượng
|
| 2 |
Ngân hàng mô - BV Việt Đức |
2018 |
Cung ứng mô ghép đa dạng |
Hỗ trợ điều trị và đào tạo
|
| 3 |
Vinmec Biobank |
2020
(Giấy phép)
|
Chuỗi công nghệ AABB, ISO, hàng đầu
Việt Nam
|
Lưu trữ mô & tế bào đa năng
|
| 4 |
Mekostem |
Khoảng 2008 |
Chuẩn AABB, mạng lưới bệnh viện rộng |
Lưu trữ tế bào gốc từ màng dây rốn
|
| 5 |
Tâm Anh Stem Cell Bank
|
2019 |
Hệ thống lab ISCT cao cấp |
Lưu trữ dịch vụ tế bào gốc + xét nghiệm HLA
|
Kết luận
Sự phát triển của các ngân hàng mô và ngân hàng tế bào gốc tại Việt Nam trong những năm gần đây cho thấy tiềm năng to lớn của lĩnh vực y học tái tạo và y học cá thể hóa. Từ những cơ sở công lập đầu tiên như Ngân hàng mô Bệnh viện Việt Đức, Viện Huyết học Truyền máu Trung ương, đến những đơn vị tư nhân hiện đại như Vinmec, MekoStem, các mô hình ngân hàng mô tại Việt Nam ngày càng đa dạng về công nghệ, mục đích hoạt động và chuẩn mực quốc tế áp dụng.
Tuy nhiên, để xây dựng ngân hàng mô hoạt động đúng pháp lý, đạt tiêu chuẩn kỹ thuật và có khả năng vận hành hiệu quả – không chỉ đòi hỏi vốn đầu tư mà còn cần kiến thức chuyên môn, am hiểu sâu sắc về pháp lý và hệ thống chất lượng.
GMPc Việt Nam – đơn vị tư vấn chuyên sâu trong lĩnh vực tế bào gốc và ngân hàng mô – đã đồng hành triển khai nhiều dự án thực tế tại Việt Nam từ giai đoạn tiền khả thi, xây dựng thiết kế phòng sạch, SOP, đến hỗ trợ hoàn tất hồ sơ cấp phép với Bộ Y tế.
Tại tebaogoc.gmp.com.vn, GMPc cung cấp giải pháp tư vấn toàn diện theo mô hình “chìa khóa trao tay”, bao gồm:
- Xây dựng chiến lược pháp lý và kỹ thuật theo từng loại hình ngân hàng mô (ghép – nghiên cứu – điều trị);
- Tư vấn thiết kế – layout đạt chuẩn GMP, ISO, GTP, đảm bảo vận hành hiệu quả và an toàn sinh học;
- Đào tạo – huấn luyện nhân sự, xây dựng tài liệu SOP theo yêu cầu Bộ Y tế;
- Hướng dẫn xin giấy phép và chuẩn bị hồ sơ chứng nhận (GMP, GSP, ISO…).
Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và hiểu rõ thực tiễn triển khai tại Việt Nam, GMPc là đối tác tin cậy cho mọi dự án đầu tư xây dựng ngân hàng mô, ngân hàng tế bào, tế bào gốc.
